انکودر (Encoder) یک تجهیز الکترومکانیکی است که برای تبدیل حرکت مکانیکی به سیگنال الکتریکی استفاده میشود. این سیگنالها به سیستم کنترل CNC کمک میکنند تا موقعیت، سرعت و جهت حرکت قطعات را با دقت بالا کنترل کند.
در دستگاههای CNC (مانند فرز، تراش، برش پلاسما، لیزر و …)، دقت حرکتی نقش اساسی دارد. انکودر به عنوان چشم سیستم کنترل عمل کرده و دادههای حیاتی را فراهم میسازد تا:
نوع انکودر | کاربرد |
انکودر افزایشی (Incremental) | برای اندازهگیری تغییر موقعیت یا سرعت |
انکودر مطلق (Absolute) | برای موقعیتیابی دقیق، حتی پس از خاموشی دستگاه |
خطی و دوّار (Rotary & Linear) | برای محورها و اسپینلها به صورت تخصصی استفاده میشوند |
برای استفاده از انکودر در دستگاههای CNC، انتخاب برند مناسب کاملاً به نیاز فنی، دقت مورد انتظار، محیط کاری (مثلاً وجود گرد و غبار یا رطوبت) و بودجه بستگی دارد. در ادامه، بهترین برندهای انکودر که در صنعت ماشینکاری CNC استفاده میشوند را معرفی میکنم:
برند | ویژگیها |
Heidenhain | 🔹 دقت بسیار بالا 🔹 قابل اطمینان برای CNCهای پیشرفته 🔹 پشتیبانی از انکودرهای خطی و دوار |
SICK | 🔹 مقاوم در برابر شرایط سخت محیطی 🔹 دقیق و صنعتی 🔹 کاربرد در خطوط تولید اتوماتیک |
Hohner | 🔹 انکودرهای دوار با کیفیت 🔹 مقرونبهصرفهتر از Heidenhain 🔹 نصب آسان |
Omron | 🔹 پایدار، مقاوم، طول عمر بالا 🔹 مناسب برای CNCهای میانرده |
Autonics | 🔹 اقتصادی و دقیق 🔹 برای پروژههای کوچک و نیمهحرفهای مناسب |
Kubler | 🔹 انکودرهای صنعتی با دقت بالا 🔹 تنوع زیاد در مدلها |
Fanuc | 🔹 انکودرهای داخلی همراه با سرووموتور 🔹 هماهنگی کامل با کنترلرهای Fanuc |
انکودرها، بهویژه در دستگاههای CNC، قلب تپندهی سیستمهای کنترلی هستند. بدون حضور آنها، هیچ دقتی در تولید قطعه، هیچ تکرارپذیری در حرکت، و هیچ اعتمادی به خروجی دستگاه وجود نخواهد داشت.
استفاده از انکودر مناسب، نهتنها بهرهوری را افزایش میدهد بلکه کیفیت محصول نهایی را تضمین میکند.